Steenuil & biotoop
Officiële naam: Athene noctua
Steenuil
De steenuil is het kleinste uiltje van Nederland. Hij dankt zijn naam aan het feit dat hij te vinden is in de buurt van bebouwing (steen). Hij is 21-23 cm groot, vergelijkbaar met een merel of zanglijster. Daardoor zie je deze uil makkelijk over het hoofd. De steenuil heeft een kenmerkende platte kop. Met zijn kleine felgele ogen kan hij je indringend aankijken, daarbij lijken zijn witte wenkbrauwen te fronsen. Dit geeft hem een streng uiterlijk. Zijn verenkleed is bruin met wit gevlekt. Mannetjes en vrouwtjes zijn niet van elkaar te onderscheiden. Als je een paartje ziet is de grootste het vrouwtje. In de broedperiode is het vrouwtje te onderscheiden van het mannetje door de broedplek. Dit is een kale plek onderaan de buik om haar lichaamswarmte rechtstreeks op de eieren over te brengen.
Kenmerken
De steenuil houdt zich zijdelings in de buurt van mensen op. Het is een echte erfbewoner. Hij is ook overdag actief. Bij zonnig weer zit hij vaak te zonnebaden. Hij heeft een voorkeur voor boerderijen en oude schuren. Vaak zit hij strategisch op een uitkijkpunt, hierdoor heeft hij het imago van het boegbeeld voor het kleinschalig cultuurlandschap. De steenuil is honkvast en vertrouwd met de mensen waar hij te gast is. Hij bekijkt de bedrijvigheid in zijn omgeving van een afstandje. Maar zodra er vreemden op het erf komen blijkt hij eenkennig en kiest het hazenpad.
Geluid
Het geluid van de steenuil is al net zo kenmerkend als het uiltje zelf. Met veel verve verdedigt hij opgewonden zijn territorium bij gevaar. Hij produceert een schelle alarmroep en in opperste staat van alertheid wipt hij op en neer. Daarnaast heeft hij ook een territoriumroep, deze is langgerekter en melancholischer. Deze roep kan men vooral horen in februari-maart tijdens de paarvorming. Zijn aanwezigheid en zijn geluid roepen herinneringen op aan vroeger toen de steenuil nog veelvuldig voorkwam. Tegenwoordig gaat het niet zo goed met de steenuil; hij staat dan ook als bedreigde soort op de rode lijst.
Het geluid van de Steenuil
Territoriumroep: Alarmroep: Contactroep: Opwindingsroep 1: Opwindingsroep 2: Bedelen van nestjongen:
Het biotoop
Het leefgebied van de steenuil bestaat uit een half open cultuurlandschap. In een omgeving met vee, oude schuurtjes, knotwilgen, hoogstam fruitbomen, beukenhagen, takkenmuurtjes en rommelige hoekjes voelt hij zich thuis. Hier vindt hij zijn voedsel en nestgelegenheid. Het leefgebied van de steenuil komt steeds meer onder druk te staan. Oude schuren worden afgebroken, kapotte dakpannen waar de steenuil zich graag onder verschuilt worden vervangen en oude bomen met holtes zijn bijna niet meer te vinden. De steenuil is trouw aan zijn leefomgeving, maar door het dichtbouwen van de buitengebieden is er steeds minder plaats voor hem.
Jagen
Steenuilen jagen vaak vanaf een uitkijkpost waar ze een goed uitzicht hebben op hun omgeving en hun prooien. Afrasteringpaaltjes in weilanden zijn daarvoor een geliefd object. Ook zie je hem regelmatig lopend door het weiland op zoek naar regenwormen die hij uit de grond trekt.
Menu
De steenuil heeft een gevarieerd voedselpatroon. Op zijn menu staan onder andere muizen, meikevers, insecten, kikkers, kleine vogeltjes, en wormen. De onverteerbare delen zoals botjes en haren worden uitgespuugd in de vorm van een braakbal. De braakbal van de steenuil herken je aan de typische zwarte keverschildjes op de braakbal.